hastalardan öğrendiklerim: asrın deneyi

Salı, Eylül 16, 2008

asrın deneyi

Bugün bir fizik öğretmeni dershanede işe başlamak için rapor almaya gelince fırsatı kaçırmadım ve
"Nedir bu CERN’deki yüzyılın deneyi, diğer deneylerden ne farkı var?" diye sordum.
"Protonları çarpıştırma işi daha önce de yapılmış bir deney. Bu sefer parçacıklar çok hızlı dönüyor ve ne zaman çarpışacakları belli değil, en geç dört yıl içinde, ama belki yarın da çarpışabilirler” dedi.“Önemi nereden geliyor?” diye sordum
“Dünyanın oluşumu, ve bir sürü şey; zamanda yolculuk hakkında bile bilgi verecek” dedi

“Neden maksimum 4 yıl?” dedim
“Protonlar serbest olarak hızla dönüyorlar, olasılık hesaplarına maddenin düzensizliğine göre en geç 4 yıl içinde ikisinin çarpışması gerekiyor. Aslında dışardan etki ederek birinin yörüngesini değiştirip çarpıştımak mümkün ama o zaman dünyanın oluşumun birebir modellemiş olmaz. Dünyayı oluştururken rasgele çarpışmış, şimdi de rasgele çarpışmasını bekliyorlar” dedi.

8 yorum:

Nida'nın Mutfağı dedi ki...: Yazı kadar, yazıda en sevdiğimiz anime serilerinden biri olan Cowboy Bebop'un soundtrack'inin kullanılması da ziyadesiyle beğenilerimizi toplamıştır. Saygılar. :); Çarşamba, Eylül 17, 2008
Goksu dedi ki...: Iyiki anlatmissiniz, ben usenip okumamistim bu deney ne icin diye:)Simdi az cok bende anladim ne oldugunu:); Çarşamba, Eylül 17, 2008
hafif ticari dedi ki...: sayın dr um bu deney hakkında daha detaylı bilgileri isterseniz size ulaşıtırabilirim ama zamanda yoluculuk olayı kısmı biraz hayal dünyanın yok olcağıysa sadace bilimkurgudan ibaretir; Çarşamba, Eylül 17, 2008
Adsız dedi ki...: Valla beni heyecanlandırmadı bu deney,, ne biliyim, biraz uçuk bile geldi açıkçası.. Ama müzik güzeldi gerçekten:)))))))))))) Bu arada,, şu anda İstanbulda felaket yağmur yağıyor.....
egeden; Çarşamba, Eylül 17, 2008
YAVRU KUŞUN ANNESİ ANNEKUŞ(*YASEMİN*) dedi ki...: Deney nedense beni çok ürkütüyor.
Sanki Allahın işini çözücez dercesine(haşa)
Başımıza bişey gelmese bari dünyanın nasıl meydana geldiğini çözücez derken:)

Hamam meselesine de ağlasam mı gülsem mi bilemedim.
Hep korkulan şey adamcağızın başına gelmiş yazık.

Büyük talihsizlik.; Çarşamba, Eylül 17, 2008
Adsız dedi ki...: Merhaba,
sitenizi uzun zamandır takibe aldım. Her gün açıp bakmak ihtiyacı duyuyorum. Alışkanlık yaptı bende. Anlatımınız, sade ve doğallığınız çok hoş. Tebrikler.
Saygılarımla.
www.mavielmas.com; Cumartesi, Eylül 20, 2008
atav dedi ki...: Bu deney anca bu kadar yanlış anlatılabilirdi. Bir kere "iki tane parçacığın çarpışması olasılıklara dayanarak 4 yıl içinde gerçekleşecek" cümlesini kurabilmek, deneyi değil anlamak, takip bile etmediğini gösterir bu fizikçi arkadaşın.
Deney şu anda ilk aşama olan parçacıkların tek yöne döndürülmesiyle başlandı,ve yılbaşına kadar zıt yönde parçacıklar döndürülmeye başlanacak ve ilk çarpışmalar gerçekleşecek.İki tane parçacığın çarpışması için 4 yıl beklemek bir yana saniyede binlerce parçacık çarpışacak ama bunların ancak bir kısmını dedektörler yakalayabilecek ve dolayısıyla bu yakalanabilen çarpışmalar gözlemlenebilecek. Yanlız bu ilk çarpışmalar küçük enerjilerde gerçekleştirilecek, daha sonra nihai hedef olan ışık hızına yakın hıza erişilmeye çalışılacak. Bu hızda çarpışmalar daha büyük enerjiler ortaya çıkaracak ve daha fazla bilinmeyen aydınlanacak.
Bu bilinmeyenlerin en başında higgs bozonu var. Bozon, enerji alanlarını oluşturan parçacıklardır, örnek olarak fotonları verebiliriz, fotonlar da birer bozondur ve alektrik alanını oluştururlar. Higgs bozonları da higgs alanını oluşturan taneciklerdir ve büyük patlamadan hemen sonra yok oldukları düşünülmektedir. Higgs alanının görevini, parçacıklara kütle kazandırmak olarak açıklayabiliriz ancak neden bu görev sona erdikten sonra bozonlar yok olmuştur bilinmiyor. Asıl hedef bu bozonların bulunması, deney daha fazla nelere açıklık getirir bunu kimse tahmin edemez.
Şunu da belirtmeliyim ki her ne kadar deney daha fazla nelere açıklık getirecek bilinemese de, zaman yolculuğu hakkında bilgi vereceğini iddia etmek ancak bu deneyin DÜNYA'nın oluşumu olduğunu sanan bir kimsenin hayal gücünden fışkırabilir.Çünkü büyük patlama Dünya'nın oluşumuyla ilgili değil evrenin oluşumuyla ilgilidir ve CERN'de ki deney bu patlamanın hemen sonrasında ki şartları ve oluşumları yakalamaya çalışan bir deneydir.
Ne yazık ki kendi alanında dahi bu kadar yetersiz öğretmenler yetiştiren bir eğitim sistemine dahil olduğumuz için ve bu döngüden hepimiz payımızı aldığımız için böylesi deneyleri ve daha bir çok konuda gelişmeleri takip edemiyoruz çünkü anlayamıyoruz.; Pazartesi, Eylül 29, 2008
nsonmez dedi ki...: Bir deney bir fizik ogretmeni tarafindan ancak bu kadar yanlis anlatilabilirdi.
proton demetleri 7TeV enerjiye kadar hizlandirilip, kafa kafaya carpismalar yapilacak. saniyede 40 milyon kere carpisacaklar, bu carpismadan geriye kalan yada olusan yeni parcaciklar dedektorlerde izler birakacak, yeterli istatistiksel veri toplandiginda ( her modell ve her teori icin farkli ) Higgs parcacigi icin bu 4-5 yil veri toplanmasi gerekiyor. Fakat baska bir modeldeki supersimetrik parcaciklar icin 1-2 yil veri toplanmasi yetecek.

Yuksek enerjili carpismalar sonucunda evrenin ilk anlarinda maddenin nasil olustugunu, bugun etrafmizda gordugumuz maddeden farkli olup olmadigini ve nasil kutle kazandiklarini evrenin nasil olup'da bugun gordugumuz gibi gorundugunu bulmaya calisiyoruz.
Bu deney 1984 yilinda ortaya atildi, 1999 yilinda yapimina baslandi 2008 yilinda acilisi yapildi fakat guclu miknatislarin ara baglantilarinda bir sorun oldu 1 ay icinde bu sorun giderildi. Buna benzer bir sorunun tekrar yasanmamasi icin yeni bir sigorta sistemi gelistirildi bunun tum miknatislara kurulumu ve testleri gerceklestirildi, bu gecikme sonucunda 2009 yilinin ekim aynida deney tekrar basladi. 2 aydir deney calisiyor dunyaninda sonu gelmedi :); Cumartesi, Aralık 26, 2009